Celiakia? Nie lekceważ

- Ola zawsze była raczej wątła, drobniejsza od swoich rówieśników. Miała podkrążone oczy, często bolał ją brzuch, co pewien czas zdarzały jej się biegunki. Dopiero w wieku pięciu lat zdiagnozowano u niej celiakię - mówi Jolanta Frączek, mama 6-letniej Oli.

Celiakia (inaczej choroba trzewna) to zaburzenia trawienia i wchłaniania jelitowego związane z nietolerancją glutenu (białka roślinnego, występującego w zbożach: pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie nadającego kleistość i ciągliwość ciastu, a wypiekom pulchność).

Nieprawidłowa reakcja immunologiczna wywoływana przez gluten powoduje uszkodzenie kosmków jelitowych błony śluzowej jelita cienkiego prowadzące do zaburzeń produkcji enzymów trawiennych oraz do upośledzenia wydzielania hormonów tkankowych produkowanych w przewodzie pokarmowym. Skutkami choroby są: zaburzenia motoryki jelit, nieprawidłowe trawienie oraz wchłanianie substancji zawartych w pokarmie, co powoduje różnego rodzaju niedobory.

Ważne objawy

Celiakia często przebiega prawie bezobjawowo. Czasem jednak daje sygnały ostrzegawcze:

* przewlekłe biegunki
* bóle brzucha
* wzdęcia, zwłaszcza po spożyciu pieczywa
* słaby przyrost wagi i wzrostu
* niskorosłość
* niedokrwistość
* uczucie ciągłego zmęczenia, depresja
* patologiczne złamania
* opóźnione miesiączkowanie
* osteoporoza
* nietolerancja laktozy (cukru mleka krowiego)

- Czasem celiakia towarzyszy innym chorobom genetycznym, np. mukowiscydozie, zespołowi Downa, zespołowi Turnera, cukrzycy typu pierwszego - dodaje dr Zdzisław Domagała, specjalista chorób dziecięcych. - Niekiedy choroba nie ujawnia się bardzo długo, aż do wieku dorosłego.

Zrób badania

Ola dostała od pediatry skierowanie na badania i do poradni gastrologicznej. Testy z krwi (bada się poziom przeciwciał przeciwko endomysium - IgAEmA i IgGEmA, czasem także przeciw transglutaminazie tkankowej - IgAtTG)) wykazały podwyższony poziom przeciwciał. Do pełnego rozpoznania celiakii przeprowadza się także biopsję jelita cienkiego. Nie jest bolesna, u małych dzieci przeprowadza się ją pod narkozą.
Badanie przeciwciał można wykonać także we własnym zakresie (odpłatnie bez skierowania) w większych laboratoriach analityki medycznej. Na biopsję jelita cienkiego potrzebne jest skierowanie.

Lecz i ciesz się życiem

Od momentu postawienia diagnozy, dieta chorego musi się całkowicie zmienić. - W potrawach nie może pojawić się ani odrobina glutenu, więc trzeba używać osobnych desek do krojenia pieczywa, garnków do gotowania potraw bezglutenowych. Kupując soki przecierowe, syropy glukozowe, jogurty, lody, trzeba dokładnie czytać skład i sprawdzać, czy nie ma w nich domieszki skrobi modyfikowanej - radzi mama Oli. - Obecność glutenu powoduje nawrót choroby. Dlatego dzieci chore na celiakię raczej nie chodzą do przedszkola, nie jeżdżą na kolonie i wczasy, bo nikt nie chce prowadzić kuchni bezglutenowej dla jednej osoby.

- Dzieci chore na celiakię rozwijają się normalnie jeśli przestrzegają diety bezglutenowej - mówi dr Zdzisław Domagała, specjalista chorób dziecięcych. - Dziewczynki wchodzą okres dojrzewania, a kiedy dorosną mogą zajść w ciążę i urodzić dzieci. Natomiast nieprzestrzeganie diety może skończyć się poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. U kobiet mogą pojawić się problemy z zajściem w ciążę i donoszeniem jej. Nie leczona odpowiednio celiakia może także sprzyjać powstawaniu nowotworów przewodu pokarmowego.