Co było po zagładzie?

Tłum przyszedł do pałacyku Zielińskiego w Kielcach, na spotkanie z Markiem Chodakiewczem, który napisał o stosunkach polsko-żydowskich po II wojnie światowej i zabrał głos w dyskusji wywołanej książką Jana Grossa "Strach".

- Prawda historyczna jest skomplikowana i niejednoznaczna. O wiele bardziej atrakcyjne medialnie są tezy uproszczone, nasycone emocjami. Stąd szum wokół "Strachu". Tylko, że oskarżenia nie sprzyjają poszukiwaniu prawdy - mówił Marek Chodakiewicz.

Autor "Po Zagładzie" mówił, że, że w powojennej Polsce częste były nastroje antysemickie, ale podkreślił, że nie była to "polska specjalność", ale część duchowego klimatu panującego i w Stanach Zjednoczonych, i w całej Europie pierwszej połowy XX wieku.

Nie tylko antysemityzm

Zdaniem autora ksiązki, większość Żydów, którzy ginęli w powojennej Polsce, trudno nazwać ofiarami antysemityzmu.
- Byli oni tylko małym ułamkiem ofiar powojennego chaosu i załamania się struktur państwa polskiego. Żydzi padali ofiarą pospolitych grabieży na równi z Polakami, ginęli też jako zwolennicy komunizmu.

Z powodu milczenia

Profesor Chodakiewicz mówił, że zła opinia o Polakach w USA, zwłaszcza o ich stosunku do Żydów, to wynik braku naukowej dyskusji i 50 lat milczenia. Ani w USA, ani w Polsce Polacy o stosunkach z Żydami nie pisali, natomiast znane było tylko stanowisko Żydów ocalonych z zagłady, którzy z Polski wynieśli na ogół bardzo złe wspomnienia. W dodatku niewiedza o Polsce i Polakach jest olbrzymia. Dla nich Polska jest egzotyczna, konserwatywna i zacofana. Książka Grossa nie jest ani o Polakach, ani dla Polaków. Wpisuje się w walkę dwóch Ameryk: konserwatywnej i liberalnej. Amerykanie uwierzą w każdą bzdurę, byle była politycznie poprawna i nie będą sprawdzać czy to prawda.
Opinię o Kielcach można zmienić

- Kielce czy tego chcą, czy nie funkcjonują jako miejsce pogromu Żydów. Jedyną drogą poprawy złej opinii, jaką mają Kielce jest odkrywanie wszystkiego co było w historii, tego co dobre, ale i tego co złe - mówił profesor Chodakiewicz. Trzeba to robić samemu, tu na miejscu, bo jeśli nie będą to robić za nas obcy, tak jak Jan Gross. Trzeba badać i opisywać wszystko na poziomie regionalnym i mówić o tym, że są sprawy złe i za to jest nam przykro, ale też trzeba pokazywać to co robiono dobrego.

Wystąpienie Marka Chodakiewicza sala nagrodziła brawami. Później była dyskusja o skomplikowanych stosunkach polsko-żydowskich, które gość oceniał z pozycji człowieka nauki, prowadzącego swoje badania z perspektywy i patrzącego na problem z innej niż kielecka perspektywy. O stosunkach żydowskich na Kielecczyźnie i nowych dokumentach dotyczących pogromu kieleckiego mówił także dr Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki z Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach.
Książkę "Po Zagładzie" wydał Instytut Pamięci Narodowej.