Afty mogą uprzykrzyć życie. Jak je leczyć?

Choć etymologia tego schorzenia nie jest znana, wiadomo, że pojawia się ono w okresie osłabionej odporności, wyczerpania fizycznego, narażenia na stres. Afty mogą występować pojedynczo lub kilka na raz niemal na całej powierzchni jamy ustnej - na języku, dziąsłach, policzkach, a także na migdałach. Przebieg choroby jest bardzo bolesny, trwa nawet do dwóch tygodni.

WIELE PRZYCZYN

Mimo dokładnych badań wciąż nie wiadomo, co jest głównym czynnikiem powodującym nadżerkę błony śluzowej jamy ustnej. U wielu osób może być ona efektem uszkodzenia mechanicznego, na przykład przygryzienia czy zatarcia szczoteczką do zębów. - Nieraz przyczyną mogą być uszkodzenia spowodowane aparatem ortodontycznym, który co prawda jest odpowiednio wyprofilowany, wciąż jednak pozostaje ciałem obcym w ustach. Afty często pojawiają się u osób mających skłonności do nagminnego przygryzania warg czy wewnętrznych stron policzków. Właśnie z takiej ranki może wytworzyć się afta - tłumaczy stomatolog Iwona Kołomańska.

Dużą rolę w zachorowaniach na aftozę odgrywa także czynnik genetyczny. Około 30 procent cierpiących na to schorzenie ma w rodzinie kogoś borykającego się z podobnym problemem. Jeśli zaś u obydwojga rodziców pojawiają się afty, istnieje 90 procent ryzyka, że chorować będzie również ich dziecko.

Jednym z czynników powstawania wykwitów jest niedobór żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12 czy zaburzenia hormonalne. To sprawia, że na aftozę częściej zapadają kobiety, u których tego typu braki są powszechniejsze, niż u mężczyzn. - Afty mogą być również wywoływane przez różnego rodzaju infekcje, choroby, kuracje antybiotykowe. Nie bez winy jest też kontakt z brudnymi rzeczami, na przykład jedzenie niedomytych owoców, a u dzieci wkładanie brudnych rąk do buzi - wymienia doktor Kołomańska. - Czasem na powstawanie aft wpływ mają konserwanty dodawane do żywności - zauważa.

Ranom towarzyszy duży ból, pieczenie utrudniające jedzenie (zwłaszcza kwaśnych i słonych pokarmów), niekiedy dochodzi do tego gorączka, powiększenie węzłów chłonnych (szczególnie, gdy afta umiejscowiona jest pod językiem) i ogólne złe samopoczucie.

ZAPOBIEGAJ I LECZ

- Najlepszym sposobem uniknięcia nadżerek błony śluzowej jest eliminowanie czynników, które je wywołują. Warto więc szczególnie dbać o higienę, nie tylko jamy ustnej, ale też otoczenia, dokładnie myć owoce i warzywa, myć ręce, naczynia, sztućce, którymi jemy. W okresach wiosny i jesieni na leży podnoście odporność organizmu, dostarczać mu niezbędne witaminy i minerały - przekonuje stomatolog Iwona Kołomańska. - W trakcie i po kuracji antybiotykami dobrze jest pamiętać o przyjmowaniu probiotyków, które pomogą zachować prawidłową florę fizjologiczną - dodaje.

Jeśli jednak afty pojawią się w naszej buzi, bez farmaceutyków raczej się nie obejdzie. Choć z ich skutecznością różnie bywa, w większości pomogą uśmierzyć ból, zniwelują pieczenie i przyspieszą gojenie ranki. W aptekach dostępne są leki bez recepty w różnej postaci - kropli, maści, a ostatnio nawet niewielkich plasterków czy specjalnych pałeczek do pędzlowania zmienionych chorobowo miejsc. Niedrogim uśmierzającym ból specyfikiem jest Aphtin, którego kropelkę należy zaaplikować na aftę raz na kilka godzin. Droższym, ale skutecznym specyfikiem jest After - lek w postaci okrągłych plasterków wielkości paznokcia. Przyklejony w miejscu nadżerki, przyspiesza gojenie, zasklepiając ranę. Leczenie można wspomagać płukankami, na przykład z szałwi, która ma działania antyseptyczne, Dentoseptem czy Septosanem.

Samodzielne leczenie aft bywa jednak długotrwałe i nie zawsze skuteczne. Wymierną pomoc uzyskamy za to w gabinecie stomatologicznym. - Najskuteczniejszą i najszybszą metodą leczenia nadżerek jest przyżeganie przy znieczuleniu miejscowym, ale nie zastrzykiem. W tym wypadku wystarczy znieczulenie specjalnym żelem, dostępne są też smakowe - wyjaśnia doktor Kołomańska. - Po zabiegu można stosować maść Solcoseryl, która przyspieszy proces gojenia. Tym sposobem afta powinna zniknąć po trzech dniach - mówi stomatolog. Do czasu całkowitego wygojenia się nadżerki należy zrezygnować z picia gorących napojów i alkoholu, nie jeść owoców cytrusowych, kwaśnych i słonych potraw, gdyż to wszystko może doprowadzić do podrażnienia.

- Jeśli afty nagminnie powracają, trzeba się doszukiwać głębszych przyczyn ich powstawania. Warto się dokładnie przebadać, aby wykluczyć choroby ogólnoustrojowe - radzi Iwona Kołomańska.