Lata wypełnione tułaczką - jakie były początki Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Świętokrzyskiej?

Poczet dyrektorów

Poczet dyrektorów

Marian Stroiński. Założyciel i organizator Wojewódzkiej Orkiestry Symfonicznej w 1945 roku, a następnie przez 10 lat - dyrygent, kierownik artystyczny i dyrektor. Był także wychowawcą młodych muzyków, pełniąc funkcje dyrektora Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej. Po 10 latach przeniósł się do Trójmiasta, objął stanowisko kierownika muzycznego Teatru Wybrzeże w Gdańsku.
Karol Anbild. Kompozytor, dyrygent i pedagog. Dyrektor kieleckiej Filharmonii z najdłuższym stażem - szefował jej ponad 30 lat. Do Kielc trafił z rodzinnego Śląska. W 1957 roku objął stanowisko dyrektora i kierownika artystycznego w ówczesnej Wojewódzkiej Orkiestrze Symfonicznej, którą w 1968 doprowadził do rangi filharmonii. Jego twórczość kompozytorska była ściśle związana z regionem świętokrzyskim.
Szymon Kawalla. Dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii został w 1995 roku. Wraz z chórem i Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Świętokrzyskiej reprezentował polskie środowisko muzyczne przed Papieżem Janem Pawłem II na koncercie w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z kieleckimi filharmonikami odbył tournee po Belgii, Holandii, Luksemburgu.
Tomasz Jan Szreder. Dyrektor w latach 1990-1995. W okresie tym dyrygował na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej w Kłajpedzie na Litwie, na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej Arsenale w Rydze na Łotwie oraz podczas tournee po Danii. Nagrał z kieleckimi filharmonikami kasetę i płytę CD z muzyką Roberta Stolza.
Jacek Rogala. Obecny szef Filharmonii Świętokrzyskiej. Jest kompozytorem muzyki symfonicznej, kameralnej chóralnej i elektronicznej. Od 1995 kierował redakcją Muzyki Współczesnej Programu II Polskiego Radia. Od 2000 roku sprawuje funkcję prezesa Zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. W październiku 2001 objął stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Świętokrzyskiej.

Tradycje muzyki symfonicznej w Kielcach sięgają czasów międzywojennych. Wszystko zaczęło się od orkiestry przy 4. Pułku Piechoty Legionów. Oprócz pełnienia swoich powinności wynikających ze statusu dętej orkiestry wojskowej, zespół regularnie przekształcał się w orkiestrę symfoniczną.

Pierwszy taki występ miał miejsce w Teatrze Polskim 26 sierpnia 1920 roku, wyznaczając tym samym datę początkową liczącej dziś 90 lat tradycji muzyki symfonicznej w Kielcach.

POD SKRZYDŁAMI SPOŁEM

Po wojnie powołano kilka zespołów muzycznych. Kieleccy muzycy wykazywali ogromny zapał i determinację. Jednak z braku pieniędzy, instrumentów, materiałów nutowych, zespoły upadały. Jednym z miejsc muzykowania była amatorska orkiestra dęta w zakładach przemysłowych Społem, kierowana przez byłego członka orkiestry Czwartaków - Franciszka Surmę. To właśnie z nim Marian Stroiński - dyrygent i kompozytor, absolwent Konserwatorium Warszawskiego, postanowił podjąć trud zorganizowania małego zespołu symfonicznego.

Powstał on 14 lutego 1945 roku - składał się z dziewiętnastu muzyków zawodowych i amatorów. Pierwszy koncert odbył się już 18 marca. Marian Stroiński objął funkcję dyrygenta i kierownika artystycznego, a mecenat nad orkiestrą o statusie zespołu świetlicowego roztoczył Zarząd Zakładów Społem, z którego wycofał się zresztą już w połowie maja. Pomogły władze lokalne i Ministerstwo Kultury i Sztuki.

Od 1 lipca zespół został objęty subwencjami ministerialnymi i zarejestrowany pod nazwą Wojewódzka Orkiestra Symfoniczna przy Związku Zawodowym Muzyków w Kielcach. Jego tymczasową siedzibą stała się sala hotelu Polskiego przy ulicy Sienkiewicza 32 (obecnie Teatr imienia Stefana Żeromskiego). Tam właśnie 28 lipca odbyła się inauguracja pierwszego sezonu koncertowego. W tym czasie koncerty i próby orkiestry odbywały się w różnych miejscach w Kielcach. Na początku była to sala hotelu Polskiego, następnie dawny pałac biskupów i sala Wojewódzkiego Domu Kultury. W 1952 roku władze miejskie przydzieliły orkiestrze budynek przy ulicy Sienkiewicza 18 - dotychczasowa siedziba Centrali Rybnej. Lokal ten stał się odtąd na wiele lat siedzibą filharmoników.

W roku 1955 ze stanowiska dyrektora odszedł Marian Stroiński, a jego miejsce po dwuletnim dyrektorowaniu zajął Karol Anbild, który już wcześniej związany był z orkiestrą jako II dyrygent, a także jako założyciel i kierownik artystyczny chóru Echo (późniejszego Chóru Filharmonii Kieleckiej). Dzięki proponowanym przez niego zmianom w grudniu 1958 roku nastąpiło przekształcenie instytucji w przedsiębiorstwo państwowe, a na afiszach pojawiła się nazwa Państwowa Orkiestra Symfoniczna. W tym czasie wystąpili tu niemal wszyscy czołowi polscy soliści, a do prowadzenia koncertów zapraszano również zagranicznych dyrygentów.

Koncerty jubileuszowe

Koncerty jubileuszowe

Z okazji jubileuszu 65-lecia Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Świętokrzyskiej odbędą się jeszcze dwa uroczyste koncerty.
Piątek, 10 grudnia, sala Kieleckiego Centrum Kultury, godzina 19. Wystąpi wiolonczelista Marcin Zdunik i Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Świętokrzyskiej pod batutą Tomasza Szredera. W programie: Symfonia G-dur Oxfordzka i II Koncert wiolonczelowy D-dur J. Haydna oraz III Symfonia D-dur F. Schuberta.
Piątek, 17 grudnia, sala Kieleckiego Centrum Kultury, godzina 19. Wystąpi wybitna pianistka Valentina Igoshina (Rosja) i Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Świętokrzyskiej pod batutą Jacka Rogali. W programie koncertu: Dwie melodie elegijne - E. Griega, Koncert fortepianowy A-dur - F. Liszta, Andante Spianato i Polonez Es-dur - F. Chopina, Isle of the Dead - S. Rachmaninowa.

OSKAR DLA FILHARMONII

Marzenia dyrektora Anbilda, by Państwową Orkiestrę Symfoniczną przemianować na filharmonię, miały coraz większą szanse powodzenia. Coraz więcej wykonawców i wytężonej pracy oraz systematyczne podnoszenie kwalifikacji artystycznych zespołu zostały nagrodzone. Przemianowanie instytucji na Państwową Filharmonię imienia Oskara Kolberga w Kielcach, które nastąpiło 1 czerwca 1968 roku, zapoczątkowało nowy rozdział jej historii. Nobilitacja związana z podniesieniem zespołu do rangi dwunastej orkiestry filharmonicznej w kraju stała się jednocześnie wyzwaniem. Wkrótce jedna trzecia instrumentalistów orkiestry liczącej już siedemdziesiąt dwie osoby legitymowała się wyższym wykształceniem. Instytucja posiadała w pełni rozwinięte struktury z działem administracji, impresariatem oraz biblioteką nutową. W organizowaniu pracy artystycznej niezwykle pomocne okazało się stanowisko drugiego dyrygenta, które obejmowali kolejno: Danuta Kołodziejska, Henryk Gostomski oraz Zbigniew Goncerzewicz. Prowadzono szeroko zakrojoną działalność edukacyjną, organizowano koncerty w innych miastach wojewódzkich oraz pierwsze wyjazdy zagraniczne. Powstały cykliczne imprezy: Ogólnopolski Przegląd Młodych Wokalistów, Festiwal Polskich Laureatów Konkursów Międzynarodowych, Dni Chopinowskie, Świętokrzyskie Dni Kultury.

W efekcie tak intensywnego rozwoju Filharmonii pojawiła się z czasem konieczność rozbudowy siedziby. Ambitne plany zakładały stworzenie sali koncertowej dla pięciuset pięćdziesięciu słuchaczy, z organami i sceną mogącą pomieścić 120-osobową orkiestrę oraz 80-osobowy chór. Zmodernizowany obiekt miał posiadać garderoby dla muzyków, studio nagrań oraz pełne zaplecze administracyjno-gospodarcze. Z dużym zainteresowaniem i sercem podszedł do rozbudowy siedziby Leonard Skrobacz, ówczesny zastępca dyrektora Filharmonii. W 1990 roku na emeryturę odszedł Karol Anbild, zaś na stanowisko dyrektora Filharmonii powołano Tomasza Szredera. Koncerty organizowano wówczas w nieprzystosowanej do tego sali teatralnej Wojewódzkiego Domu Kultury. W muzykach drzemała nadzieja na szybki powrót do budynku przy ulicy Sienkiewicza18.

WRESZCIE NA SWOIM

Niestety upadła koncepcja rozbudowy dotychczasowej siedziby. Brak środków w kasie ministerialnej oraz wojewódzkiej spowodował konieczność zmiany siedziby. W 1993 roku Filharmonia przeniosła się do gmachu Kieleckiego Centrum Kultury.

Przemiany zachodzące w kraju przyniosły zmianę nazwy województwa. W ślad za tym 25 maja 1998 roku placówce nadano nazwę Filharmonia Świętokrzyska imienia Oskara Kolberga w Kielcach. W XXI wiek wchodziła ona z uzasadnionymi ambicjami bycia nowoczesną instytucją kultury. Wiele starań czyni w tym zakresie obecny dyrektor naczelny i artystyczny Jacek Rogala, piastujący to stanowisko od 2001 roku. Orkiestrę tworzą dziś doskonale wykształceni muzycy, wyposażeni w nowe, wysokiej jakości instrumenty zakupione po raz pierwszy od dziesięcioleci.

Marzenia filharmoników o własnej siedzibie niebawem się spełnią. Dzięki cierpliwym zabiegom dyrektora Rogali i współdziałaniu wielu życzliwych osób udało się doprowadzić do budowy Międzynarodowego Centrum Kultur - przyszłej siedziby Filharmonii. Wszystko wskazuje na to, że już jesienią 2011 roku, podziwiając nowy gmach, będziemy mogli powiedzieć marzenia się spełniają!