Zmienny jak wiatr? To mogą być zaburzenia borderline

* Na czym polegają zaburzenia borderline?
- Słowem kluczowym, które je charakteryzuje jest NIESTABILNOŚĆ, ciągły ruch, zmienność. Jest to niestabilny obraz same-go siebie, relacji interpersonalnych i reakcji emocjonalnych. To jednocześnie bliskość i oddalenie w relacji z drugą osobą, idealizacja i dewaluacja np. partnera czy innych osób. Jednoczesne przekazy; " kocham cię i nienawidzę", "jesteś wielka, jesteś nikim", "nienawidzę cię, nie opuszczaj mnie". Metaforycznie można powiedzieć, że taka osoba jest, jak kameleon, zaskakująca, nieprzewidywalna, zmienna, może być także niebezpieczna, bo może mieć napady wściekłości, agresji, może też działać impulsywnie np. jeździć ekstremalnie szybko, niebezpiecznie samochodem, nadużywać substancji psychoaktywnych, mieć napady obżarstwa, uprawiać seks czy wydawać pieniądze w niekontrolowany sposób.

* Jakie mogą być przyczyny zaburzeń borderline?
- Bywają różnorakie. Są to zarówno przyczyny wynikające z relacji dziecka z matką, a więc wczesnodziecięce doświadczenia, szczególnie istotny jest okres pomiędzy 6 a 36 miesiącem życia dziecka, jak i rodzinne, np. poważne zaniedbywanie dziecka, traumy, długotrwałe rozłąki dziecka z opiekunami, zbyt krytyczne na-stawienie wobec dziecka, różne formy maltretowania, chaos rodzinny. Wreszcie mogą to być także czynniki genetyczne, wadliwy transfer neuroprzekażników, takich jak: serotonina, noradrenalina, co powoduje pewną nadpobudliwość systemu nerwowego podobną do ADHD. Zaburzenia w 75 proc. dotykają kobiety.

* Czy człowiek mający te zaburzenia jest widoczny w środowisku?
- Powtarzające się impulsywne zachowania, zaskakująca dwoistość, ryzykowne zachowania, uzależnienia, na ogół nie pozostają niezauważane zwłaszcza przez najbliższych. Może dochodzić do dużych problemów małżeńskich i to także one często wiodą do gabinetu psychoterapeuty, zaś podejmowane próby samobójcze są przyczyna hospitalizacji.

* Człowiek, który ma borderline może nie wiedzieć, co mu dolega?
- Często to właśnie bardziej otoczeniu, niż osobie z zaburzeniami osobowości może przeszkadzać dziwaczne zachowanie takiego człowieka. Pacjent z osobowością graniczną może trafić do lekarza z powodu obniżonego nastroju, lęku, problemów ze snem, ale także zdarzają się osoby krytyczne wobec swego zachowania, np. impulsywności i wówczas one same przychodzą na terapię. Bardzo powszechne jest też, że to rodzina zachęca do podjęcia leczenia, czy psychoterapii, zaniepokojona gwałtownością, impulsywnością, podejmowanymi próbami samobójczymi czy innymi zachowaniami autodestrukcyjnymi. Wiele z tych osób trafia do szpitala z powodu prób samobójczych czy samouszkodzeń.

* Czy zaburzenia osobowości można łatwo wyleczyć?
- Psychoterapia osób z boderline jest zwykle procesem długotrwałym, nierzadko trwającym kilka lat, bardzo dynamicznym. Duża zmienność i wrażliwość pacjenta na odrzucenie, może powodować częste przerwy w terapii. Dodatkowo proces terapii mogą zakłócać hospitalizacje z powodów epizodów psychotycznych, czy prób samobójczych. Przerywać leczenie mogą także uzależnienia, często same w sobie wymagające terapii. Ambiwalencja, stosowane przez pacjenta mechanizmy obronne, sprawiają, że terapeuta musi mieć dużą cierpliwość, wiedzę, uważność, dojrzałość, by mógł pomieścić te sprzeczne uczucia pacjenta.

* Ilu pacjentów czuje się po psychoterapii lepiej?
- Badania potwierdzają skuteczność pewnego typu terapii w odniesieniu do niemal połowy pacjentów z zaburzeniami borderline, a u wielu z nich terapia może wpływać na znaczną poprawę funkcjonowania. Poza psychoterapią wiele osób wymaga leczenia farmakologicznego ze względu na objawy psychotyczne, nerwicowe, czy depresyjne, niekiedy konieczne bywają hospitalizacje. Choć nie wszystkie osoby z zaburzeniami z pogranicza uzyskują wystarczająco dobrą poprawę, warto wiedzieć, że wyleczenie jest możliwe, wymaga tylko wielu oddziaływań i czasu. Poza wiedzą, empatią i cierpliwością ważne jest też zrozumienie takich osób. One boją się odrzucenia, potrzebują bliskości i bardzo dużo wrażliwości. Psychoterapia i wsparcie bliskich dają szansę na zmianę.

* Dziękuję za rozmowę.