Bóle kręgosłupa problemem społecznym

- Michał Ryniak: - Panie doktorze, jak pan ocenia narastający w społeczeństwie problem bólów kręgosłupa?
* Dr Bogdan Bakalarek: - Od kilku dziesięcioleci obserwujemy narastającą niezdolność ludzi do funkcjonowania w życiu codziennym i w pracy w wyniku bólów kręgosłupa o różnym podłożu. Najczęstszymi chorobami, które stoją za tym są dyskopatia i zwyrodnienie. Są to choroby cywilizacyjne związane z naszym trybem życia i mają źródło między innymi w naszych nawykach dnia codziennego, brakiem ruchu, obciążeniami, pracą, która często jest jednostajna w wymuszonych pozycjach. Jest to problem wpisany w nasz organizm, a cywilizacja nasila i predysponuje do powstawania tej choroby. Ale praprzyczyną jest to, że staliśmy się istotami dwunożnymi. Chorych z problemami bólowymi kręgosłupa często kieruję na rehabilitację, gdyż dolegliwości albo mają charakter przejściowy, krótkotrwały, albo bóle są przewlekłe, ale na tyle niewielkie i dobrze reagujące na rehabilitację, że nie ma potrzeby zastosowania bardziej radykalnego leczenia operacyjnego. Jest i druga strona tego problemu. Dużo pacjentów trafia do mnie dosłownie umęczonych bólem, uporczywie, choć nieskutecznie leczonym zachowawczo i tacy pacjenci powinni być operowani znacznie wcześniej. Są to ludzie rehabilitowani z jakąś okresową poprawą, niezadowalającą i dla nich, i lekarza leczącego, leczeni tylko metodami zachowawczymi jakby innych nie było. Nie wspominam tutaj o leczeniu tabletkami przeciwbólowymi, które tak naprawdę nie jest żadnym leczeniem, a tylko uśmierzaniem bólu. Natomiast na stan kręgosłupa takie leczenie w ogóle nie wpływa. Jest to oczywiście jakaś metoda, żeby móc funkcjonować mimo dolegliwości i słuszna, jeśli chodzi o krótkotrwałe dolegliwości bólowe, ale na dłuższy okres nie jest to leczenie właściwe. Skupiając się na tych pacjentach z długookresowymi zespołami bólowymi w szpitalu w Jędrzejowie mamy możliwości leczenia wszystkich schorzeń kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego, począwszy od dyskopatii, skończywszy na deformacjach i wadach wrodzonych. Mamy doświadczenie i instrumentaria, które na to nam pozwalają. Ale jakie jest leczenie, wszystko zależy od tego, jak wygląda problem w kręgosłupie. Tego nie da się streścić w dwóch zdaniach, generalnie stosujemy metody operacyjne i klasyczne tzw. na otwarto, jak i małoinwazyjne, endoskopowe.

- Dużo osób pyta o zabiegi endoskopowe, jest to metoda modna. Jakie to ma zastosowanie?
* Jest to metoda bardzo spektakularna jeśli chodzi o operacje kręgosłupa, ale ma też swoje ograniczenia. Przede wszystkim jest stosowana w leczeniu dyskopatii lędźwiowej - od wielu lat znana i stosowana w różnych formach. Jako torakoendoskopia (czyli endoskopia przez klatkę) również jest wykonywana w leczeniu dyskopatii piersiowej (choć ta w Polsce jest bardzo rzadko stosowana). My również stosujemy ją w szpitalu w Jędrzejowie. A w leczeniu dyskopatii szyjnej jest to metoda rozwijająca się, choć w tym odcinku jej zastosowanie jest kontrowersyjne. Każda metoda ma swoje wady i zalety. Ażeby uzyskać dobry wynik operacyjny należy dobrać metodę do choroby pacjenta, a nie pacjenta do metody. W zależności od tego, co mu dolega i jak wygląda choroba, z całego zakresu metod leczniczych, jakimi się dysponuje, trzeba dobrać najlepszą. A najlepiej dysponować wszystkimi metodami, wtedy ma się możliwość dobrania najwłaściwszego zabiegu operacyjnego. W części przypadków metody endoskopowe są tymi najlepiej dopasowanymi do choroby, ale mają one swoje ograniczenia. Nie każda dyskopatia nadaje się do operacji endoskopowej. Poza tym metody endoskopowe mają też swoje wady. Trzeba mieć na uwadze, że każda choroba dysku powadzi do zwyrodnienia kręgosłupa. Jest to naturalny proces ewolucji choroby. I tak to często wygląda, że przychodzi do nas pacjent z ostrym zespołem bólowym, korzeniowym, gdzie ból idzie do ręki, nogi, po czym często samoistnie wycofuje się w przeciągu 2-3 tygodni. Bo tak naprawdę organizm sam się leczy, tylko trzeba mu zapewnić trochę spokoju. A po pewnym czasie od pierwszego epizodu bólowego pojawiają się znów bóle kręgosłupa i ewentualnie kończyny związane z rozwojem zwyrodnienia. Chory znowu zaczyna mieć dolegliwości, tylko że przewlekłe bóle związane są wtedy ze zwyrodnieniem. Mogą one wyglądać dokładnie tak samo jak te wywołane dyskopatią, ale swe źródło mają w ucisku w wąskim kanale zwyrodnieniowym. Nieważne, co powoduje ucisk na korzeń- boli on tak samo. I tak samo wygląda przebieg choroby po zabiegach endoskopowych, gdzie nie wstawiamy niczego w miejsce usuniętego dysku, stąd należy się liczyć z rozwojem dalszego procesu zwyrodnieniowego. W zabiegach klasycznych stosuje się różne implanty podpierające, uzupełniające usunięty dysk, które mają za zadanie utrzymać prawidłową wysokość przestrzeni dysku, zabezpieczyć i ograniczyć rozwój zwyrodnienia. Problem bólów zwyrodnieniowych nie będzie dotyczyć wszystkich chorych po przebytej dyskopatii, ale u części będzie istotny.

- Zaintrygował mnie pan tymi zabiegami endoskopowymi przez klatkę. Jak to się robi?
* Chirurgów, którzy zajmują się endoskopowymi operacjami kręgosłupa piersiowego przez klatkę jest kilku w Polsce. Są to operacje wysokospecjalistyczne, które wymagają skupienia w jednym chirurgu wiedzy i umiejętności ortopedy, neurochirurga i torakochirurga, dlatego też są rzadko i w nielicznych ośrodkach wykonywane. Zresztą dyskopatia piersiowa występuje najrzadziej, gdyż obejmuje raptem kilka procent wszystkich przypadków dyskopatii.

- Jakie jest bezpieczeństwo wykonywania takich zabiegów?
* Bezpieczeństwo i skuteczność wykonywania takich zabiegów wynika wprost z rodzaju choroby oraz z doświadczenia i sprawności chirurga. Jeśli mówimy o zabiegach na kręgosłupie, to część pacjentów słysząc o operacji wpada w popłoch, ale bezpieczeństwo tych operacji tak naprawdę jest bardzo wysokie.

- W jaki sposób pacjenci szukający pomocy mogą się z panem skontaktować?
* Na terenie województwa świętokrzyskiego przyjmujemy chorych w poradni w Szpitalu Kieleckim i w szpitalu w Jędrzejowie.

- Dziękuję za rozmowę.