Dwa dni po obchodach rocznicy, w czwartek, 29 stycznia, Resursa Obywatelska zaprezentuje film "Ocaleni" zawierający wspomnienia radomskich więźniów obozów koncentracyjnych: Andrzeja Szpotańskiego i Kazimierza Błażewicza. Gościem specjalnym pokazu oprócz byłych więźniów będzie zaprosozny przez Resursę Salomon Birenbaum z USA, ocalały z zagłady Żyd, mieszkaniec przedwojennego Radomia. To dzięki pańskim kontaktom ze środowiskiem żydowskim pan Birenbaum odwiedzi Radom?
-Tak. Salomon Birenbaum przyjedzie do Polski, by uczestniczyć w 70 rocznicy wyzwolenia Auschwitz a stamtąd przyjedzie do nas.
Przypomnijmy najpierw postać Salomona Birenbauma. Ma dziś blisko 90 lat.
- Tak, urodził się w 1926 roku w Radomiu. Tu uczęszczał do szkoły podstawowej .Kontynuowanie nauki w gimnazjum uniemoąlwiił wynuch wojny . Od roku 1941 przebwyal w radomskim getcie a potem był więźniem obozu w Auschwitz i Sachsenhausen. W maju 1945 roku na krótko powrócił do Radomia z którtego wyjechał do Warszawy.Rozpcoząl n aukę w gimnanzjum w Falenicy ale kiedy w roku 1946 jego ojciec powrocił z gułagu w Rosji wyemigrwioal do Szwwecji. A stamtąd do USA, gdzie mieszka do dziś. Ukonczył studia inżynierskiei zalożył firmę produkującą kondensatory.
W jaki sposób nawiązał pani z nim znajomość?
- Od dawna mam kontakty ze środowiskiem żydowskim w USA, a byli radomscy żydzi tworzą tam dużą diasporę. Publikuję też artykuły między innymi w lokalnej prasie o radomskich żydach I właśnie po jednym z nich dostałem telefon od pana Birenbauma. Uznaliśmy wspólnie, że dobrze byłoby gdybyśmy spotkali się w Radomiu. Obchody rocznicowwe sparwią, że teraz stanie się to możliwe.
Z czego wynika pana zainteresowanie tym środowiskiem?.
- Przecież Żydzi stanowili prawie jedną trzecią z 90 tysięcy mieszkańców przedwojennego Radomia!. Mieli własne szkoły, gazety. Kiedy w kwietniu 1941 roku w Radomiu powstało getto w rejonie ulicy Wałowej czyli tak zwane duże getto, hitlerowcy umieścili w nim 25 tysięcy osób. Do planowej eksterminacji przebywających w radomskich gettach hitlerowcy przystąpili w 1942 roku. Kilkaset osób zamordowano na miejscu, około 7 tysięcy wywieziono do obozów. Ostatnich Żydów wywieziono do Treblinki i Oświęcimia w sierpniu 1944 r. Dziś, po dawnym wielokulturowym Radomiu, społeczności żydowskiej zostały tylko ślady. Trzeba je przypominać. Robimy tak w cyklicznej imprezie Ślad organizowanej przez Resursę Obywatelską.
Teraz wspólnie z Radomskim Towarzystwem Naukowym macie kolejne plany.
- Chcielibyśmy wydać w języku polskim Księgę Żydow Radomskich. Powstałą w USA, w latach 60 tych a ja otrzymałem ją podczas jednego z Forum Dialogu w Warszawie. Była w języku angielskim i jidisz. Przekazałem ją Archiwum Państwowego w Radomiu. Teraz chcielibyśmy wydać ją w języku polskim. Mimo upływu czasu wciąż powstają nowe publikacje poświęcone ofiarom II wojny światowej pomordownym przez hitlerowców. Zadaniem nas, żyjących, jest ocalanie pamięci wsztstkich pomordowanych w niemieckich obozach zagłady.w dniu 27 stycznia,będącym od dziesięciu lat także Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu, odbędą się różne rocznicowe wydarzenia. Będzie to niezwykły symbol tego, że pamięć o dramacie Auschwitz i pamięć o jego ofiarach leży w sercach ludzi na całym świecie.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
