Iran. Jak Iranki dbają o modę? (zdjęcia)

(fot. Marzena Kądziela)

Gdy zaczynamy podnosić się z siedzeń samolotu z Istambułu, który wylądował w irańskim mieście Sziraz, przewodnik przypomina, by kobiety założyły chusty czy szale na głowę. Poprosił także o upewnienie się, czy mamy długie spodnie, tuniki zasłaniające ramiona i zakrywające uda. Gdybyśmy były w zwyczajnym letnim europejskim stroju, mogłybyśmy nie wkroczyć na teren Iranu. Strój, jaki obowiązuje Iranki, obowiązuje także turystyki zagraniczne.

Chłosta dla "ladacznic"

Po rewolucji islamskiej w 1979 roku Iranki, które za szacha Rezy Pahlawiego nosiły się zgodnie z modowymi trendami światowymi, a te bogate jeździły na zakupy do Mediolanu czy Paryża, powróciły do tradycji. Na początku rządów Chomejniego - najwyższego przywódcy religijnego, policja obyczajowa karała wszystkie panie, które wychodziły na ulicę bez hidżabu zakrywającego bardzo szczelnie włosy i czarnego czadoru. Zakazany był także makijaż. Wiele opowieści krąży o tym, jak policjantka zmywała umalowanej kobiecie szminkę z ust za pomocą... papieru ściernego. Za "nieobyczajne" odzienie kobieta mogła być okrzyknięta ladacznicą, skazana na karę chłosty obejmującą na przykład 80 batów, a nawet więzienie.

Teraz, 36 lat po rewolucji, obyczajówka złagodniała, a kobiety, szczególnie te młode, wymyślają różne wybiegi, by ubierać się zgodnie obowiązującym prawem, ale jednocześnie nieco to prawo naginając. Co z tego wychodzi? Miałam okazję przyjrzeć się temu z bliska.

(fot. Marzena Kądziela)

Chusty lekko zsunięte

Chusty oczywiście obowiązują nadal. Ale nie muszą one być już w czarnym kolorze. Żywe, jaskrawe barwy aż krzyczą z głów młodych Persek. Dziewczęta nie zakrywają już nimi szczelnie pięknych, często farbowanych na rudo, albo blond włosów. Kosmyki wystają prowokacyjnie, a chusty dziwnym trafem są zsunięte niemal na czubek głowy. Zawsze można powiedzieć, policji, że tkaninę przesunął wiatr... Mój szal naprawdę zsunął się niepostrzeżenie w restauracji. Natychmiast podszedł kierownik sali zwracając mi uwagę, abym ponownie go założyła. Ciszej dodał, że za "nieobyczajność" gości jemu i właścicielowi restauracji grożą kary do zamknięcia lokalu włącznie.

Czarne workowate czadory zastępują już bardzo często zgrabne, dopasowane płaszczyki czy tuniki. Koniecznie muszą zakrywać biodra. Spod płaszczyków wystają dżinsy czy inne opięte długie spodnie. A makijaż? Chyba nigdzie na świecie nie widziałam tak krzykliwie umalowanych kobiet. To ich protest przeciwko zakazom i nakazom.

(fot. Marzena Kądziela)

Z pomocą chirurgów plastycznych

Iranki należą do najpiękniejszych kobiet na świecie. Mają piękne ciemne oczy, błyszczące ciemne włosy, zgrabne figury. Jak się okazuje, w tym wizerunku bardzo często pomagają chirurdzy plastyczni. Widziałam wiele młodych kobiet z powiększonymi do granic przyzwoitości ustami i... małymi plasterkami na nosie. Zresztą te plasterki zauważyłam także u kilku mężczyzn. Cóż to takiego? To ślady po operacji plastycznej nosa, która jest powodem do dumy, pokazaniem swojego statusu społecznego. Chirurdzy plastyczni z Iranu wyspecjalizowali się w tym zabiegu do tego stopnia, że przybywają do nich pacjenci z całego świata. Taka operacja kosztuje od 1000 - 2500 dolarów. Iran znajduje się w światowej czołówce pod względem ilości takich zabiegów.

Kołatki zgodne z płcią

Czy irańskie kobiety podobnie jak na ulicy skrywają swoje wdzięki także w domu? Oczywiście nie, ale tylko pod warunkiem, że w domu nie gości obcy mężczyzna. Przy wizycie obcych strój "uliczny" jest obowiązkowy.
Tak było także w dawnych czasach, zanim szach Reza Pahlawi chciał uczynić z Iranu kraj otwarty na świat. A świadczą o tym kołatki na drzwiach do starych domostw w Isfahanie czy Kaszanie. Na tych drzwiach można dotąd oglądać dwie różne kołatki - delikatną dla kobiet, bardziej masywną dla mężczyzn. Po rodzaju stukotu można było od razu się zorientować, kto do nas chce odwiedzić i jak kobieta ma się odziać.

(fot. Marzena Kądziela)

Osobno kobiety, osobno mężczyźni

Iranki dają upust swoim modowym namiętnościom na typowo babskich imprezach. Największą z nich jest... wesele. Tak, nie pomyliłam się. Zabawa na weselach odbywa się w dwóch oddzielnych salach - dla mężczyzn i dla kobiet. Miałam szczęście być zaproszoną na takie przyjęcie, co było dla mnie niezwykłym przeżyciem. Gdy weszłam do sali, oniemiałam. Zobaczyłam szalejące w tańcu disco kobiety w niezwykle wyzywających, krótkich, wydekoltowanych, jaskrawych, pełnych świecidełek sukienkach. Kobiety tańczyły, zajadały się słodyczami, śpiewały, a o godzinie 21.... przebrały się w swoje czadory, spotkały z mężczyznami opuszczającymi salę z drugiej strony budynku i pojechały do domów. Wesele nie zakończyło się jedynie dla najbliższej rodziny i ścisłego grona przyjaciół pary młodej. Ci udali się do domu pana młodego, gdzie odbyła się już koedukacyjna zabawa, na której były i tańce i zdecydowanie zabroniony w kraju alkohol. Ale ciii....

Tylko z damską widownią

A piłka nożna? To niezwykle popularny w Iranie damski sport. Panie biegają po boisku w szerokich dresach, długich bluzach i chustach na głowie. Na widowni zasiadają tylko kobiety, podobnie jak na meczach męskich tylko mężczyźni. Na początku zeszłego roku świat obiegła sensacyjna wiadomość, że w damskiej reprezentacji kraju grało czterech mężczyzn. Ale ponieważ to "kobiety uwięzione w męskim ciele" oczekujące na operację zmiany płci, ich droga do damskiej kariery piłkarskiej nie zamknęła się. Po operacji znowu będzie je? ich? Można zobaczyć na murawie.