Innowacyjny polski silnik? A może cienki jak tafla szkła tablet? Co zrobić po opracowaniu przełomowego wynalazku. Eksperci tłumaczą

Ostatnie lata to pasmo sukcesów polskich wynalazców. To Polacy wymyślili tanią metodę wytwarzania grafenu. To również polska naukowiec Olga Malinkiewicz jest autorką przełomu w pozyskiwaniu energii ze słońca. Nie każdy wie, że to właśnie również myśl techniczna znad Wisły odpowiada za obecny sukces lasera w przemyśle.

Czy polscy autorzy epokowych rozwiązań czerpią jednak korzyści proporcjonalne do włożonej przez nich pracy? Czy polska gospodarka potrafi wykorzystać ich osiągnięcia? Kto jest winny licznym niepowodzeniom? Odpowiedź wcale nie jest prosta. Bo to, jaka droga w biznesie czeka wynalazek, w dużej mierze zależy od samego konstruktora, który jeszcze na etapie pracy nad wynalazkiem, powinien zadbać o odpowiednią ścieżkę prawną jego zabezpieczenia i wdrożenia.

W ostatnich tygodniach Strefa Biznesu informowała o paru nowych sukcesach polskich naukowców. Interdyscyplinarny zespół światowej klasy specjalistów z Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) z Warszawy opracował technologie, które zrewolucjonizują diagnostykę i leczenie najtrudniejszych chorób wzroku. A zespół naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierownictwem prof. Marcina Molendy jest autorem czterech wynalazków i 35 patentów, które zmienią technologie produkcji magazynów energii.

Dzięki zastosowanym innowacjom baterie made in Poland będą bardziej wydajne i bezpieczniejsze, a co najważniejsze, z punktu widzenia polskiej gospodarki, będzie je można produkować w kraju, niezależnie od dostępności niektórych pierwiastków stosowanych w ogniwach obecnie wykorzystywanych. Polskie baterie zwyczajnie albo ich nie potrzebują albo tylko w niewielkim zakresie.

Naukowców z Krakowa i z Warszawy łączy to, że obydwa zespoły obrały skuteczną ścieżkę zabezpieczenia swoich interesów. Konstruktorzy urządzeń służących badaniom oczu mieli wsparcie ze strony Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. A konstruktorzy z Krakowa działali i wciąż pracują w ramach projektu Centrum Transferu Technologii CITTRU Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Dzięki temu jest nadzieja na to, że będą mogli czerpać zyski ze swojej pracy, nawet jeśli państwo polskie na czas nie zorientuje się, że ich wynalazki mogą przysporzyć korzyści całej gospodarce i nie zainwestuje w ich dalszy rozwój czy komercjalizację. Nie każdy ma jednak tyle szczęścia, by otrzymać wsparcie z potężnych instytucji czy ośrodków badawczych jak wspomniane zespoły. Eksperci zajmujący się ochroną patentową wskazują, co należy zrobić, by nie trzeba było liczyć na szczęście ani na wsparcie. Bo przecież wielu wynalazców pracuje niezależnie od ośrodków badawczych.

W powszechnej opinii wynalazca pierwsze swe kroki powinien skierować do rzecznika patentowego. Jednak od kilku lat, w pewnych kwestiach, rzeczników mogą zastępować radcowie prawni i adwokaci. W dniu 30 listopada 2015 r. wszedł w życie trzeci etap ustawy deregulacyjnej, na mocy której radcowie prawni i adwokaci uzyskali uprawnienie do występowania w postępowaniach dotyczących zgłaszania i utrzymywania ochrony znaków towarowych. Obecnie mogą też dokonywać zgłoszeń wzorów przemysłowych. Wcześniej profesjonalni prawnicy mogli występować przed Urzędem Patentowym jedynie w sprawach dotyczących trybu postępowania spornego.

Obecnie zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym RP można dokonać osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika.

Pełnomocnikiem w postępowaniu przed Urzędem Patentowym w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony znaków towarowych może być rzecznik patentowy, adwokat i radca prawny lub osoba świadcząca usługi transgraniczne w rozumieniu ustawy o rzecznikach patentowych. Pełnomocnik ten może udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) – wynika z informacji Urzędu Patentowego RP.

Warto dodać, że „w przypadku osoby fizycznej pełnomocnikiem może być również współuprawniony, a także rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia”.

O przedstawienie pełnej procedury zgłoszenia wynalazku poprosiliśmy ekspertów kancelarii JWP Rzecznicy Patentowi. Jak podkreśla Oliwia Czarnocka, rzecznik patentowy i szef zespołu mechanika, elektronika, ICT w kancelarii JWP Rzecznicy Patentowi pojęcie wynalazku jest ściśle związane z techniką.

– Przedmiot zgłoszenia wynalazku powinien być określony przez cechy techniczne, które są odpowiednie dla danej kategorii np. sposób lub urządzenie, oraz które są jasne z technicznego punktu widzenia. Te cechy techniczne powinny umożliwiać odróżnienie przedmiotu zgłoszenia od już znanych rozwiązań ze stanu techniki. Sporządzenie dokumentacji patentowej jest dość pracochłonne i wymaga dużej współpracy ze strony twórców rozwiązania, którzy znają najlepiej zalety oraz są w stanie określić korzystne cechy szczegółowe wynalazku – wyjaśnia rzecznik patentowy Oliwia Czarnocka.

Ekspertka podkreśla, że dla skutecznej ochrony rozwiązania technicznego kluczowe jest utrzymanie opracowanego rozwiązania w tajemnicy przed dostarczeniem dokumentacji do Urzędu Patentowego. – Udostępnienie publiczne wynalazku realizowane poprzez sprzedaż czy wystawienie w internecie skutecznie może zablokować udzielenie patentu – ostrzega specjalistka.

Jak zadbać o ochronę wynalazku, krok po kroku:

1. Konsultacja z doświadczonym rzecznikiem specjalizującym się w rozwiązaniach technicznych oraz dokumentacji zgłoszeniowej;
2. Sporządzenie dokumentacji zgłoszeniowej dla wynalazku;
3. Przedstawienie opisu technicznego (w tym rysunków) ukazującego działanie urządzenia i cech wyróżniających go na rynku;
4. Przeprowadzenie analizy stanu techniki celem udokumentowania innowacyjności przedmiotu zgłoszenia;
5. Złożenie wniosku o ochronę patentową.

Warto wiedzieć:

• Po zgłoszeniu do UPRP eksperci badają rozwiązania pod kątem światowej nowości poziomu wynalazczego, jeśli coś wzbudza wątpliwości, to Urząd przesyła odpowiednie pisma do zgłaszającego z wyznaczeniem terminu na udzielenie wyjaśnień;
• Do końca 12 miesiąca od zgłoszenia w UPRP, zgłaszający powinien się zastanowić, gdzie poza Polską chciałby chronić swoje rozwiązanie. Warto przemyśleć swoją strategię biznesową, plany sprzedażowe i potencjalnych licencjobiorców. Jest to bardzo ważny termin, ponieważ po jego upłynięciu nie ma już możliwości ekspansji z ochroną patentową poza Polskę, nawet jeśli w kraju rozwiązanie odniosło niesamowity sukces rynkowy;
• Po udzieleniu patentu (procedura trwa od dwóch do czterech lat) jego właściciel powinien wnosić co roku odpłaty urzędowe za utrzymanie w mocy tego prawa. – Jeśli tego nie będzie czynił, to taki patent wygaśnie i każdy na rynku może produkować rozwiązania zgodnie z tym nieważnym już patentem – podkreśla Czarnocka.

.