Zwolnienia - krótszy okres wypowiedzenia, urlop bezpłatny

Naszym czytelnikom porad udzielała Barbara Kaszycka z Państwowej Inspekcji Pracy w Kielcach. A oto najciekawsze i najczęściej powtarzające się zagadnienia.

* Słyszałam, że osoby zwolnione w ramach zwolnień grupowych mają pierwszeństwo przy zatrudnieniu w tej samej firmie. Czy pracodawca musi nas informować o planowanych przyjęciach w zakładzie?

- Po zwolnieniu grupowym, jeśli pracownik sam, najlepiej pisemnie, złoży deklarację, że chciałby podjąć pracę w tej samej firmie, jeśli ona będzie zatrudniać ludzi na podobnych stanowiskach, to faktycznie ma pierwszeństwo w staraniu się o taką ofertę pracy przez okres roku. Jednak żadne przepisy nie zobowiązują pracodawcy do powiadamiania byłego pracownika o naborze. Dlatego on sam powinien orientować się, co się dzieje w firmie i składać w terminie podanie o pracę. Wtedy ma pierwszeństwo przy zatrudnieniu na takim samym stanowisku, na jakim pracował.

* Mój szef zwolnił kilka osób, ale nie były to zwolnienia grupowe. Czy w takiej sytuacji przysługują nam odprawy takie, jak przy zwolnieniach grupowych?

- Przede wszystkim przepisy o zwolnieniach grupowych stosuje się w firmach zatrudniających powyżej 20 osób. Jeśli pracowników jest mniej, to nie mają one zastosowania. W takim przypadku, nawet w sytuacji, gdy są zwolnienia z przyczyn pracodawcy, stosuje się okresy wypowiedzenia zgodne z rodzajem umowy o pracę. Pracodawca może z własnej woli dać pracownikom odprawy, ale nie musi tego robić.

* Czy przy wypowiedzeniu umowy o pracę na czas nieokreślony pracodawca może skrócić okres wypowiedzenia? Z czym się to wiąże?

- Przy umowie na czas nieokreślony normalny okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące. Pracodawca może jednak zastosować skrócony do miesiąca okres wypowiedzenia. W takim przypadku po miesiącu od otrzymania wypowiedzenia pracownik dostanie świadectwo pracy, a za pozostałe dwa miesiące zostaną mu wypłacone pieniądze. Te dwa miesiące nie będą się jednak liczyły do stażu urlopowego, choć będą brane pod uwagę przy naliczaniu stażu pracy.
* Czy mogę dać pracownikowi zatrudnionemu na czas nieokreślony wypowiedzenie zmieniające z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia w zakresie stanowiska i płacy? I czy jeśli w tym czasie pracownik poszedłby na zwolnienie, takie wypowiedzenie trwa, czy jest przerwane?

- Wręczenie pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy jest skuteczne z momentem zapoznania się przez pracownika z pisemną propozycją zmiany dotychczasowych warunków na nowe. Dokonując wypowiedzenia zmieniającego trzeba pamiętać, że wypowiedzenie to nie może być dokonane w okresie urlopu wypoczynkowego, czy innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. W przypadku skutecznego złożenia przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego nie ma znaczenia późniejsza nieobecność pracownika spowodowana chorobą, potwierdzona zwolnieniem lekarskim.

* Firma nie ma zamówień, szef chce wysłać nas na bezpłatne urlopy. Czy ma do tego prawo?

- Pracodawca nie może "wysłać" pracownika na bezpłatny urlop, bo ten jest udzielany tylko i wyłącznie na pisemne podanie pracownika. To więc od państwa zależy czy takie podania wypiszecie, czy nie. Musi pan także wiedzieć, że urlop bezpłatny to okres zawieszenia pracownika w jego prawach i obowiązkach. Do praw zalicza się także ubezpieczenie zdrowotne i kłopotliwe bywa, jeśli w trakcie dłuższego urlopu bezpłatnego dochodzi do wypadku czy choroby. Ten okres nie wlicza się również do stażu pracy.

* Pracuje na umowę o dzieło w ochronie, według grafików dyżurów przynajmniej 200 godzin miesięcznie. Teraz mam lepszą propozycję pracy, więc chciałbym umowę rozwiązać. Jak to zrobić?

- Umowa o dzieło jest mową cywilnoprawną. W jej treści powinien być określony sposób jej rozwiązywania. Jednak z tego co pan mówi, pana praca nosiła wszelkie cechy pracy etatowej. Radziłabym wziąć wszystkie dokumenty i skonsultować je u nas w Okręgowej Inspekcji Pracy w punkcie porad prawnych.