Radom. Happening "My chcemy więcej światła" z 1945 roku w wykonaniu młodzieży z "Kochanowskiego"

Rekonstrukcja wydarzeń z 1945 roku rozpoczęła się przy Placu Konstytucji 3 Maja, skąd uczestnicy ruszyli ulicą Żeromskiego do Parku imienia Tadeusza Kościuszki. Tam radomska młodzież odegrała scenę rozmowy z ówczesnym prezydentem, Kazimierzem Kiełczewskim. W tę rolę wcielił się Adrian Szary, radomski poeta i nauczyciel. Następnie, zgodnie z kartami historii, zainscenizowano aresztowania i towarzyszące im strzały.

Podczas protestu w 1945 roku młodzież skandowała hasła: „My chcemy światła!”, „Gdzie jest śląski węgiel?”, ponieważ brak energii uniemożliwiał im naukę. Marsz przeszedł ulicami Radomia spod elektrowni aż pod dom prezydenta Radomia. Rozmowy z politykiem nie przyniosły efektu, następnie doszło do starć z milicją i oddziałem wojska. Próby aresztowania manifestantów okazały się daremne. W efekcie uczestnicy marszu nie ponieśli konsekwencji, a dostawy energii elektrycznej zwiększono.

Pomysłodawcą widowiska historycznego był doktor Adam Duszyk, nauczyciel historii VI Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi imienia Jana Kochanowskiego w Radomiu. Jak podkreśla historyk, marsz radomskiej młodzieży, który miał miejsce 30 października 1945 roku, jest zupełnie nieznanym wydarzeniem.

- Prawie nikt już dziś nie pamięta, że pierwszy antykomunistyczny protest społeczny w Polsce Ludowej miał miejsce w Radomiu. Głównymi inicjatorami całego „zamieszania” byli uczniowie Gimnazjum imienia Jana Kochanowskiego Edward Tranda z bratem Zdzisławem oraz Halina Krauze z żeńskiej Państwówki – powiedział doktor Adam Duszyk.

Organizatorzy happeningu dotarli do absolwentów szkoły, którzy brali udział w wydarzeniach. Po rekonstrukcji wydarzeń o godzinie 11, w auli szkoły, odbyła się prelekcja pod tytułem „Wydarzenia radomskie 30 października 1945 roku – geneza, przebieg, konsekwencje”, którą wygłosił profesor Grzegorz Miernik z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.