Niezwykłe znaleziska podczas badań archeologicznych w Zawichoście – Trójcy. Jakie skarby znaleziono? Zobacz zdjęcia

Tegoroczne badania archeologiczne w Trójcy, to kontynuacja prac prowadzonych przez dwa ostatnie lata. Podczas prowadzonych przez Nadwiślańską Grupę Poszukiwawczą Stowarzyszenia „Szansa” z Annopola w 2021 roku na terenie Zawichostu - Trójcy poszukiwań zabytków odkryto skarb składający się z ponad 1800 monet piastowskich z 2 połowy XII w. oraz szereg innych zabytków z okresu wczesnego średniowiecza a także epok wcześniejszych. Konsekwencją tych odkryć było podjęcie jeszcze w tym samym roku w Trójcy badań archeologicznych.

We wrześniu tego roku na zlecenie Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków przeprowadzono rozpoznanie centralnej części osady metodą geomagnetyczną, zaś w październiku badania powierzchniowe i wykopaliskowe. Jak w poprzednich latach, badania prowadzili wspólnie: Instytut Archeologii UMCS - uczestniczyli w nich studenci archeologii 3 roku studiów I stopnia i 1 roku studiów II stopnia w ramach praktyk zawodowych, firma „Trzy epoki” Monika Bajka i Stowarzyszenie Mieszkańców Gminy Annopol „Szansa”.

Prace były finansowane przez UMCS i Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W trakcie badań wykopaliskowych odsłonięto m.in. pozostałości kilku obiektów zagłębionych w ziemię (jam) różnej funkcji. W jednym z nich odkryto pozostałości dużego pieca konstrukcji gliniano-kamiennej, najprawdopodobniej służącego do wypału wapna.

W przebadanych obiektach, poza bardzo licznymi fragmentami naczyń glinianych i kośćmi zwierzęcymi, odkryto m.in. srebrne monety, głównie denary krzyżowe, ale również księcia Bolesława Śmiałego, fragmenty ozdób srebrnych(np. paciorków zdobionych techniką filigranu), noże żelazne oraz przęślik z różowego łupku wołyńskiego.

Natomiast podczas badań powierzchniowych znaleziono fragmenty naczyń, zabytki krzemienne oraz kilkanaście monet, zarówno denarów z XI w., jak też monet młodszych, z wieków XV, XVII i XVIII, żelazne groty strzał, wykonane z brązu sprzączki pasów i zawieszki, ołowiane i żelazne odważniki, żelazne krzesiwa i noże.

Badania wykopaliskowe nie potwierdziły natomiast hipotezy, opartej na interpretacji wyników rozpoznania metodą geomagnetyczną, dotyczące istnienia wału otaczającego część wczesnośredniowieczne osady w Trójcy oraz istnienia na jej terenie budynków ze ścianami konstrukcji słupowej, a więc nietypowej dla budownictwa słowiańskiego w tym okresie. Tym niemniej kolejny sezon badań w Trójcy potwierdził, że jest to jedno z najciekawszych stanowisk archeologicznych z okresu wczesnego średniowiecza w Polsce. Planowane jest kontynuowanie badań archeologicznych w Trójcy w roku przyszłym.

Najstarsze z odkrytych zabytków pochodzą ze środkowego neolitu i należy je wiązać z kulturą pucharów lejkowatych.

Znaleziono również zabytki z późnego neolitu, starszego okresu epoki brązu oraz okresu wpływów rzymskich i okresu wędrówek ludów. Jednak przeważająca większość odkrytych zabytków pochodzi z wczesnego średniowiecza, przede wszystkim z XI w. i XII w.
Należy podkreślić nie tylko ogromną liczbę zabytków wczesnośredniowiecznych – samych pojedynczych monet z X, XI i XII w. (bez monet wchodzących w skład skarbów) jest ok. 400 – ale również to, że znaczna ich część (np. krzyżyki, groty strzał, ozdoby, kamienne przęśliki) to tzw. importy, a więc wyroby wyprodukowane poza granicami państwa piastowskiego. Razem z monetami, odważnikami i elementami wag szalkowych, świadczą one o istnieniu w na terenie Trójcy w tym czasie osady handlowo-rzemieślniczej, której rozległość – zajmuje ona powierzchnię ok. 20 ha – jest porównywalna z nadbałtyckim Truso - obecnie miejscowość Janów Pomorski.

Znaczenie osady w Trójcy wynikało z jej położenia przy przeprawie przez Wisłę, na skrzyżowaniu dwóch transeuropejskich szlaków komunikacyjno-handlowych: południkowego, prowadzącego wzdłuż Wisły, łączących wybrzeże Bałtyku, poprzez Bramę Morawską z Kotliną Karpacką, i dalej z Adriatykiem i Morzem Śródziemnym, oraz równoleżnikowego, łączącego Europę Wschodnią, przede wszystkim wczesnośredniowieczną Ruś, poprzez ziemie polskie, z zachodem Europy.

Zobaczcie galerię zdjęć z wykopalisk w Zawichoście