Oskarżać w swojej sprawie

Kto i w jakich okolicznościach może nim zostać? Jakie prawa mu przysługują?

Zwykły obywatel też może mieć podczas procesu takie samo znaczenie i podobne uprawnienia jak prokurator czy obrońca. Taką właśnie rolę może pełnić w sądzie jako oskarżyciel posiłkowy.

TRZEBA SIĘ ZGŁOSIĆ

- Oskarżycielem posiłkowym może zostać osoba, która jest pokrzywdzona przestępstwem, co do którego toczy się proces - wyjaśnia Artur Adamiec, rzecznik prasowy kieleckiego Sądu Okręgowego. - Czyli jest na przykład ofiarą kradzieży, rozboju, pobicia. Jeśli sprawa dotyczy zabójstwa, oskarżycielem posiłkowym mogą zostać najbliżsi nieżyjącego.

Jak zostać oskarżycielem posiłkowym? - Pokrzywdzony już na etapie postępowania prokuratorskiego jest informowany o takiej możliwości - tłumaczy sędzia Artur Adamiec. - Od momentu wniesienia aktu oskarżenia pokrzywdzony może składać do sądu oświadczenie, że chce zostać oskarżycielem posiłkowym. Musi się to stać najpóźniej do chwili rozpoczęcia procesu. Oświadczenie można złożyć na piśmie, ale wystarczy też, jeżeli na początku pierwszej rozprawy zgłosi to sądowi. Zresztą, sąd zawsze pyta pokrzywdzonych, czy chcą skorzystać z tego prawa.

WAŻNY JAK PROKURATOR

Co może oskarżyciel posiłkowy? Jest pełnoprawną stroną procesu, czyli przysługują mu takie same prawa jak prokuratorowi (czyli oskarżycielowi publicznemu), obrońcom, oskarżonemu. Zasiada po tej samej stronie sali rozpraw co prokurator. Może mieć swojego pełnomocnika, czyli adwokata. Sąd ma obowiązek zawiadamiać go o terminach rozpraw. - Oskarżyciel posiłkowy może zadawać pytania oskarżonym, świadkom, biegłym. Składać wnioski dowodowe albo wnioski o wyłączenie sędziego, ławnika czy prokuratora - wylicza sędzia Adamiec.

- Może zabierać głos w każdej kwestii, która jest rozstrzygana podczas przewodu sądowego, wygłosić mowę końcową po zamknięciu przewodu sądowego. Jeżeli ktoś pozostanie tylko przy statusie pokrzywdzonego, takie uprawnienia mu nie przysługują. Podobnie jest już w przypadku wydania wyroku przez sąd. Oskarżyciel posiłkowy ma prawo odwołać się od wyroku, natomiast pokrzywdzony takiej możliwości nie ma.

Sąd może ograniczyć liczbę oskarżycieli posiłkowych występujących w sprawie, wtedy kiedy uzna to za konieczne. Chodzi na przykład o to, aby ich nadmierna liczba nie hamowała przebiegu procesu. Pokrzywdzeni mogą też wspólnie powołać jednego pełnomocnika, który będzie reprezentował ich interesy jako oskarżycieli posiłkowych.