Kielczanie w cygańskim getcie. Wstrząsające sceny [FILM, ZDJĘCIA]

Do Lunika pierwszy raz pojechali w lutym. To, co tam zobaczyli, pozostawiło niedosyt i wiele pytań. Dopiero druga, majowa wizyta zaowocowała. Jej efektem jest film dokumentalny, który opublikowano kilka dni temu w serwisie YouTube. Jak powstał poruszający, a momentami wręcz zatrważający reportaż?

Pomysłodawcą wyjazdu i nagrania filmu był Wojciech Grabowski pochodzący ze Staszowa, a mieszkający w Kielcach autor podróżniczego bloga roadtripbus.pl. Do współpracy zaprosił kielczanina Mateusza „Rovera” Pustułę, rapera, fotografa z Kielc i Mikołaja Vonsky'ego, vlogera z Warszawy. Mężczyźni zaznaczają, że nie szukali sensacji. Co zatem przyciągnęło ich do romskiego getta? - Zamieszkaliśmy w Luniku, żeby dowiedzieć się jak tam jest naprawdę. Kto zawinił? Z jakich powodów sytuacja na osiedlu stała się tak zła i przede wszystkim – dlaczego nikt z tym nic nie robi!? Chcieliśmy też zrozumieć mentalność osób, które tam mieszkają. I to nam się udało – przyznają twórcy filmu.

Nie posłuchał przestrogi

Jak Wojciech, Rover i Vonsky znaleźli się w cygańskim osiedlu? Inicjator przedsięwzięcia wspomina, że o Luniku dowiedział się przez przypadek. - Napisałem do znajomego, który mieszka w Koszycach, bo akurat miałem tam być przejazdem – opowiada Wojciech Grabowski. - Przestrzegł mnie pół żartem, żebym po drodze nie trafił do Lunika IX . Zupełnie nie wiedziałem o czym mówi. Zacząłem szukać informacji o tym miejscu w sieci, ale okazało się, że jest niewiele publikacji na jego temat w języku polskim. Głównie były to „legendy”, niesprawdzone wiadomości – mówi Wojciech. Zaintrygowany podróżnik, postanowił sprawdzić na własną rękę, co kryje się pod nazwą Lunik IX.

Rovera i Vonsky'ego nie musiał długo namawiać. Razem pojechali tam w lutym tego roku i zatrzymali się w ośrodku u księży salezjanów, gdzie ugościł ich ojciec Pavel. - Szok, zdziwienie, a z drugiej strony ciekawość – mówi Rover, który realizował w Luniku IX fotoreportaż i współtworzył film dokumentalny. - Widok dzieci, biegających w cienkich bluzach na mrozie zapamiętam na długo – wspomina.

Muchy i smród

Kiedy przekonali się na własne oczy, co dzieje się w Luniku IX, uznali, że wrócą tu, by zrealizować film. Stało to się szybko, bo już w maju. Wówczas zastali… - Chmarę much oraz specyficzny smród od śmieci i fekaliów – mówi Rover.
Na osiedlu panuje bezrobocie, bieda i przestępczość. Kierowcy autobusów dostają dodatkowe wynagrodzenie za kursy do Lunika IX. Na szczęście, znalazł się ktoś, kto pomógł ekipie filmowców odnaleźć się w tym świecie. - Ojciec Pavel poznał nas z Marianem Holubem, który pokazywał nam co możemy robić, mówił kiedy fotografować, a kiedy powinniśmy się oddalić. Co ciekawe wrogość, z którą się spotkaliśmy na samym początku trzeba zrozumieć. Butelka, która przeleciała obok nas, czy mężczyzna pokazujący nam z daleka nóż, to tylko sytuacje, które staraliśmy się wytłumaczyć. Takie zachowanie to pokłosie działań wielu zachodnich, bogatych mediów, które przyjeżdżały tu wcześniej robić sensację. Stąd bierze się pewna nieufność, czy wrogie nastawienie mieszkańców – tłumaczy Rover.

Jak żyć?

W Luniku IX nie wszyscy utrzymują się z zasiłków. Są tacy, którzy chodzą do pracy, szkoły, niektóre rodziny starają się żyć normalnie. - Myślę, że ubóstwo nie jest tam największym problemem. Oczywiście jest tam duża bieda, ale powstaje przez to, że ludzie nie potrafią zarządzać swoim majątkiem. Zasiłek potrafią roztrwonić w trzy dni, kupując na przykład nowy telewizor, telefon komórkowy, czy używki – mówi kielczanin.

Klimat filmu dokumentalnego, obrazy jak z filmu katastroficznego, a wreszcie opowieści kielczan i Vonsky'ego nie napawają optymizmem. Czy nie ma ratunku dla Romów? Gdzie mogliby wieść godne życie? Dlaczego nie mogą w Luniku IX? - Nasz pobyt był zbyt krótki, by odpowiedzieć na te pytania. Nie wiem czy w ogóle istnieje jakakolwiek odpowiedź. Wiem na pewno, że skala problemu jest ogromna i w dużej mierze wynika z konfliktu międzykulturowego, nieudanej próby przymusowej asymilacji oraz systemu socjalnego, który kompletnie się nie sprawdza – mówi Rover. - W relacjach międzyludzkich cały czas jesteśmy bardzo daleko od tego, żeby próbować zrozumieć drugiego człowieka. I z jednej i z drugiej strony. Nie chodzi o to, żeby pokazać biednych Romów i nieradzących sobie z nimi Słowaków, tylko o nakreślenie istoty sprawy. Nie można tu dojść do porozumienia, bo zawsze któraś ze stron będzie naruszać wolność drugiej. Czy jest racjonalne rozwiązanie tej sytuacji? Nie wiem. Cieszy natomiast fakt, że salezjanie wykonują tam tytaniczną pracę. Starają się przekazać społeczności fundamentalne – etyczne i moralne wartości. Szczególnie wśród najmłodszych. Temat jest ciężki, ale trafiają się jasne punkty. Próby dotarcia do rodzin, pojedynczych osób, które powoli zmieniają swoje dotychczasowe życie.

O twórcach projektu "Lunik IX":

Wojciech Grabowski to twórca jednego z najpopularniejszych polskich blogów podróżniczych roadtripbus.pl - „Busem po Europie”. Pochodzi ze Staszowa, mieszka w Kielcach.

Mateusz „Rover” Pustuła to kielczanin, raper, fotograf, nauczyciel języka polskiego w III Liceum Ogólnokształcącym imienia Cypriana Kamila Norwida w Kielcach.

Mikołaj Vonsky to vloger, autor filmów dokumentalnych, ulicznych sond, wywiadów. Swoje materiały o tematyce społeczno-politycznej realizuje między innymi w Stanach Zjednoczonych.

TOP 10 najpopularniejszych gadżetów erotycznych

TOP 10 najbardziej WKURZAJĄCYCH zachowań na PLAŻY

Czy jesteś Mundialowym specem? Co wiesz o Mistrzostwach Świata w piłce nożnej? [QUIZ]

Nie wiesz, który z modnych kierunków urlopowych wybrać? Ten quiz jest dla ciebie!

Czy wiesz, które z tych produktów najbardziej cię utuczą?