Dna moczanowa. Co warto wiedzieć o „chorobie królów”?

Dna moczanowa należy do grupy chorób reumatycznych i stanowi 5 procent wszystkich przypadków zapalenia stawów. Dotyczy całego organizmu, a polega na odkładaniu się kryształków kwasu moczowego w stawie, w tkankach otaczających staw i w miąższu nerek.

W wyniku tego powstaje ostry stan zapalny objawiający się bólem, zaczerwienieniem i opuchnięciem (tak zwanym guzkiem dnawym).

– Wraz z tymi objawami spada jakość życia pacjenta, przede wszystkim przez pojawienie się dolegliwości bólowych, dlatego konieczne jest jak najszybsze podjęcie leczenia, które zniweluje ból i pozwoli zapobiegać kolejnym napadom – mówi Magdalena Piórkowska-Pruszek, specjalista chorób wewnętrznych.

Jak grom z jasnego nieba

Nie bez przyczyny dna moczanowa uważana jest za chorobę, która pojawia się ni stąd, ni zowąd. Dzieje się tak, ponieważ podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi zwany bezobjawową hiperurykemią, może utrzymywać się przez bardzo długi czas, nie dając żadnych objawów.

Nagły, ostry napad bólu stawu wynika z odkładania się w nim kryształków kwasu moczowego, gdy jego stężenie jest już bardzo wysokie. Atak najczęściej pojawia się w nocy lub nad ranem i w większości przypadków dotyczy stawu palucha (lokalizacja ataku dny moczanowej w dużym palcu stopy nazywana jest podagrą). Jeśli ból występuje w kilku stawach jednocześnie, najprawdopodobniej nie jest to dna moczanowa.

– Hiperurykemia polega na zachwianiu równowagi pomiędzy ilością kwasu moczowego dostarczanego z pokarmów czy z przemian metabolicznych a ilością tego kwasu wydalanego z moczem z organizmu – tłumaczy Magdalena Piórkowska-
-Pruszek, specjalista chorób wewnętrznych.

– Hiperurykemia nie jest uważana za chorobę, ale może prowadzić do powstania dny moczanowej. Normy kwasu moczowego w surowicy krwi są różne i nawet literatura nie jest zgodna co dookreślonych wartości. Najczęściej przyjmuje się jednak, że ryzyko dny moczanowej wzrasta, gdy poziom kwasu moczowego jest wyższy niż 7 mg/dl.

Jak sprawdzić stężenie kwasu moczowego?

Poziom kwasu moczowego jest wynikiem pozyskiwanym z badania krwi, a nie, jak można podejrzewać, badania moczu. Chociaż związek ten rzeczywiście wydalany jest z moczem, to nie jest ważne jego stężenie w samym moczu, ale to, co zostaje we krwi i wciąż krąży w organizmie. Zbyt wysokie stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi stanowi zagrożenie atakiem dny moczanowej.

Dlaczego „choroba z dostatku”?

Jak pokazują źródła, na dnę moczanową chorowali wielcy, tacy jak Karol Darwin, Benjamin Franklin czy Winston Churchill. Rzeczywiście, przywołane osobistości żyły w dostatku, ale skąd zależność między statusem materialnym a zachorowaniem? Otóż występowanie dny moczanowej jest ściśle związane z dietą. Skrajnie uboga w tamtych latach część społeczeństwa nie miała dostępu do czerwonego mięsa (bogatego w puryny), tłustych potraw, cukru czy napojów alkoholowych. Te produkty dostępne były w większości tylko osobom bogatym.

Puryny to związki, które rozkładają się w organizmie do kwasu moczowego.

A więc im więcej puryn, tym więcej niebezpiecznego kwasu moczowego. Ryzyko zachorowania zwiększają też pokarmy i napoje bogate we fruktozę oraz alkohol.

Co trzeba jeść?

Osobom z dną moczanową zaleca się stosowanie tak zwanej diety niskopurynowej. Co to tak naprawdę oznacza? Spożywane produkty nie powinny łącznie zawierać więcej niż 300 mg kwasu moczowego.

Produkty, które zmniejszają ryzyko dny moczanowej:

produkty mleczne, czyli mleko (także zsiadłe), kefiry, maślanki, twarogi;
warzywa i owoce zawierające duże ilości witaminy C, w tym kapusta, kalafiory, pomidory, chrzan, owoce jagodowe, cytrusowe, owoce dzikiej róży;
inne warzywa i owoce: cebula, buraczki, ogórki, rzodkiew, kalarepa, brukiew, korzeń pietruszki, seler, jabłka, śliwki, gruszki, morele, brzoskwinie, melony, winogrona, czereśnie, wiśnie, rodzynki;
chude mięso, ale w ograniczonych ilościach.

Co ciekawe – kawa, często uważana za bardzo niezdrową, również wpływa na zmniejszenie ryzyka dny moczanowej.