Przewlekła choroba nerek to nie tylko problemy z oddawaniem moczu

Zdaniem eksperta
- Zdecydowana większość naszego społeczeństwa utożsamia przewlekłą chorobę nerek z problemami z oddawaniem moczu. Należy podkreślić, że to nie jest specyficzny objaw tej choroby. Pamiętajmy o tym, że w wielu przypadkach PChN nie daje żadnych oznak aż do bardzo zaawansowanych stadiów, kiedy jedynym rozwiązaniem terapeutycznym jest już tylko leczenie nerkozastępcze (dializoterapia lub przeszczep). Możemy natomiast na pewno mówić o czynnikach ryzyka, do których należą m.in. choroby nerek w rodzinie, nawracające infekcje dróg moczowych, miażdżyca, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby autoimmunologiczne, jak np. reumatoidalne zapalenie stawów lub toczeń trzewny. Wówczas dominują objawy choroby podstawowej a równolegle mogą się pojawić objawy choroby nerek (nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, chudnięcie, ospałość, brak apetytu, nudności i wymioty, bóle kostno-stawowe, zaburzenia snu), które dają o sobie znać
w zaawansowanym ich uszkodzeniu. Wydaje mi się, że czynniki wskazane przez respondentów wynikały bardziej z głęboko zakorzenionych skojarzeń choroby nerek z bólem niż wiedzy Polaków na temat przewlekłej choroby nerek - tłumaczy prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, Kierownik Kliniki Nefrologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Problem seniorów
O tym, jak poważny problem stanowią choroby nerek, świadczą alarmujące statystyki.
W Polsce bowiem na nerki choruje ok. 4,5 miliona osób, czyli prawie 12% społeczeństwa. Choroby nerek są częstsze niż cukrzyca. Przewlekła choroba nerek często rozwija się w sposób skryty przez kilka, a nawet kilkanaście lat, powodując trwałe ich uszkodzenie. Im wcześniej wykryta choroba nerek i jej przyczyna tym większa szansa na jej zahamowanie i zapobiegnięcie nieodwracalnym zmianom.

Przewlekła choroba nerek może rozwinąć się u każdego, jednak ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem. Grupą wiekową szczególną pod względem "wrażliwości" nerek na zachorowanie są seniorzy - osoby po 60-65. roku życia. Jakie są tego przyczyny?

- Przede wszystkim nerki starzeją się razem z człowiekiem. Po 40. roku życia efektywność ich pracy zmniejsza się o około 10% z każdą kolejną dekadą.
- Wiele chorób, które uszkadzają nerki, takie jak: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2 czy infekcje układu moczowego powszechniej występuje u osób starszych, a ich działanie zwykle dopiero po latach uszkadza nerki.
- Organizm osób w podeszłym wieku jest wrażliwszy na potencjalne czynniki, które mogą pogarszać funkcje nerek. Nawet proste infekcje u osób po 60. roku życia, nieleczone, mogą być bardzo niebezpieczne.
- Leki często przyjmowane przez seniorów np. przeciwbólowe i przeciwzapalne, również niektóre leki kardiologiczne, mają pewien potencjał uszkadzania nerek (są nefrotoksyczne).
- U osób starszych łatwo dochodzi do odwodnienia, które jest wyjątkowo niebezpieczne dla nerek, powodując nawet ich ostrą niewydolność albo zaostrzenie przewlekłej choroby nerek. Skłonność do odwodnienia u osób starszych wynika z upośledzonej zdolności do zagęszczania moczu i zatrzymywania sodu, a także z osłabienia sprawności nerwowych i hormonalnych mechanizmów regulujących gospodarkę wodno-elektrolitową.

Osoby znajdujące się w grupie ryzyka powinny być pod stałą opieką lekarza. Niezwykle istotne jest, aby podczas wizyty u nefrologa otwarcie mówić o wszystkich swoich schorzeniach oraz przyjmowanych lekach. Najlepiej mieć przy sobie wynotowaną listę chorób przewlekłych i przyjmowanych leków. Bardzo przydatne dla nefrologa jest także dostarczenie dzienniczka z zapisanymi wynikami pomiarów ciśnienia tętniczego,
a w przypadku osób z cukrzycą dzienniczka kontroli cukrzycy.

Co może zrobić każdy z nas?
Pomimo małej wielkości (każda po 120 g) nerki to jeden z kluczowych organów w ludzkim organizmie. Codziennie filtrują i oczyszczają ok. 1500 l krwi, usuwając z niej zbędne substancje, które tworzą mocz. Aby na co dzień dbać o nerki powinno się unikać odwodnienia, pić dużo płynów (szczególnie wody), zaniechać palenia tytoniu, dbać o swoją wagę (zapobiegać otyłości), ograniczyć spożywanie soli oraz dbać o prawidłowe ciśnienie krwi. Stosowanie wszystkich leków, zwłaszcza przedłużające się, należy konsultować z lekarzem lub farmaceutą - w szczególności, jeśli dotyczy to osób z już rozpoznaną chorobą nerek. Lekarze mają do dyspozycji również szereg badań, które pozwalają określić stan zdrowia nerek.

Żeby sprawdzić, czy nasze nerki działają prawidłowo, wystarczy poddać się prostym badaniom, do najpopularniejszych zaliczamy:

- ogólne badanie moczu polegające na ocenie próbki pod kątem cech fizycznych i biochemicznych oraz obecności w moczu krwinek czerwonych i białych, białka i kryształów;
- oznaczanie stężenia kreatyniny we krwi, które jest najpowszechniej wykonywanym badaniem do oceny czynności tego narządu.

Więcej informacji o nerkach znajdziesz na stronie www.dializadomowa.pl