Ars Moriendi to festiwal interdyscyplinarny organizowany w powiecie radomskim przez Powiatowy Instytut Kultury w Iłży. Zobacz program

Ars morendi czyli sztuka umierania. Skąd pomysł takiego właśnie tematyki festiwalu? - pytamy Adama Struga.

- Sztuka umierania jest elementarnym zadaniem ludzkości: „To przykre zajęcie dał Bóg synom ludzkim, by się nim trudzili” /Koh 1, 13/. Festiwal, który inicjujemy, obejmuje różne dyscypliny sztuk. Angażować ma profesjonalistów, miłośników i niewtajemniczonych.

- Pretekstem ulokowania festiwalu w Jedlińsku jest praktykowany tu od dawna obrzęd ścięcia śmierci. Dlaczego?

- Elementarność ars moriendi ujmujemy w dwóch znaczeniach: jako zadanie podstawowe i - o paradoksie – zanikające. Współczesność nie tylko wypiera ową ontologiczną zagadkę, ale ją również banalizuje. Sięgniemy do najlepszych wzorców dawnej sztuki, a w tzw. sztuce współczesnej do tego, co kunsztem nie ustępuje tej pierwszej.
Rodzimy się i umieramy jednacy, różnią nas jedynie przypadłości. Nie jest to jednak rozważanie dla niego samego. Możemy bowiem słusznie powiedzieć, że współczesna ars moriendi winna podjąć palący temat śmierci sztuki, jej infantylizacji i marginalizacji. Ars moriendi jest chronologicznym zwieńczeniem wszelkich naszych działań. Chcemy dotrzeć do publiczności z przesłaniem piękna jako obowiązku etycznego. Z kulturą polską jest jak z niepodległością: by ją zachować trzeba aktu woli jednostek i zbiorowości. Jeżeli z naszych prac, z naszego trudu, urodzi się piękno - uznamy, że było warto.

16 kwietnia (niedziela) godz. 17.00 kościół w Lisowie k/Jedlińska „Opłakuj, człecze, swoje wielkie winy - z arcydzieł muzyki organowej” - Maria Erdman, prowadzenie Adam Strug

Maria Erdman - organistka, klawikordzistka, teoretyk muzyki, absolwentka Akademii Muzycznej w Warszawie i konserwatorium w Amsterdamie, doktor sztuk muzycznych. Działalność koncertową łączy z pracą naukową opracowując źródła repertuaru polskiego oraz zagadnienia wykonawstwa muzyki dawnej. Jest wykładowcą klawikordu w Akademiach Muzycznych w Poznaniu i Krakowie, prowadzi klasę organów w Zespole Szkół Muzycznych w Warszawie.

17 kwietnia (poniedziałek) godz. 9.00 „Pieśń a piosenka” - spotkanie uczniów Zespołu Szkolno - Przedszkolnego w Jedlińsku z kuratorem Festiwalu Ars Moriendi Adamem Strugiem

Pieśń była pierwotnie uroczystą formą mowy. Piosenka również, ale mniej uroczystą, a bywało wręcz frywolną. Jako że współczesność sprowadziła muzykę do roli tła - zrozumienie czym jest śpiew oraz jaką rolę odgrywał do niedawna w życiu jednostek i zbiorowości - jest co najmniej utrudnione. Podczas spotkania z Adamem Strugiem uczniowie udadzą się w świat, w którym muzyka pełniła funkcję identyfikującą (w obrębie plemienia) i odróżniającą (w kontekście plemion ościennych). Okazuje się bowiem, że - tak jak gatunki ptaków - grupy etnograficzne miały własny i właściwy tylko im język muzyczny.

18 kwietnia (wtorek) godz. 18.00, Gminna Biblioteka Publiczna w Jedlińsku, ul. Warecka 4 -

„Śmierć i tekst. Sytuacja ostateczna w perspektywie słowa” - spotkanie autorskie ze Zbigniewem Mikołejką, prowadzenie Marcin Kępa

O sposobach oswajania i przezwyciężania śmierci w różnych epokach i kulturach ze znanym filozofem i publicystą porozmawia Marcin Kępa. Spotkanie dotyczyć będzie przede wszystkim dwóch książek naszego gościa: „Śmierć i tekst. Sytuacja ostateczna w perspektywie słowa” (2001) oraz „W świecie wszechmogącym. O przemocy, śmierci i Bogu” (2009). Będzie zatem m. in. o starożytnych epitafiach rzymskich, o opisach Zmartwychwstania, a także o symbolice vanitas w poezji baroku oraz o praktykach zagłady we współczesnych sektach apokaliptycznych.

Zbigniew Mikołejko (ur. 1951) – filozof i historyk religii, eseista, profesor nauk humanistycznych, autor wielu artykułów i książek, m. in. „Emaus oraz inne spojrzenie na wnętrze Pisma” czy „Żywoty świętych poprawione ponownie”. Pracownik naukowy Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

Marcin Kępa (ur. 1977 r.) - pisarz, animator kultury, publicysta, pracownik Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.

20-21 kwietnia warsztaty plastyczne rzeźbiarza Józefa Gałązki z uczniami Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Jedlińsku

Józef Gałązka – rzeźbiarz, autor rysunków, fotografii i filmów. Absolwent Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi (2016) oraz Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (2018). W swoich pracach skupia się na relacjach międzyludzkich. Istotne w jego sztuce są związki człowieka i natury oraz człowieka, miejsca i tożsamości.

21 kwietnia godz. od godz. 11.30 „Taniec śmierci” - finał warsztatów w przestrzeni Jedlińska, uliczka przy Rynku

23 kwietnia godz. 17.00 kościół w Lisowie koło Jedlińska - „Żegnam cię mój świecie wesoły” - spotkanie ze śpiewaczkami z Gałek koło Rusinowa w powiecie przysuskim: Bogusławą Grzywą, Barbarą Kietlińską, Marianna Oraczową, Krystyną Wijatkowską, prowadzenie Adam Strug.

Pośród tradycyjnych pieśni nabożnych miejsce szczególne zajmują utwory pogrzebowe. W interiorze Radomskim niemalże do wczoraj praktykowano po domach zwyczaj wieczornych śpiewów przy ciele zmarłego. Na skutek zmian cywilizacyjnych zwyczaj ów odchodzi w zapomnienie, ale pozostały pieśni. Śpiewaczki z Gałek k. Rusinowa są depozytariuszkami tego repertuaru i po dziś dzień - ze śpiewam na ustach - odprowadzają na cmentarz członków rodziny i sąsiadów.

Podczas spotkania śpiewaczego w kościele w Lisowie usłyszymy warianty melodyczne z ich rodzinnej wsi, a trzeba słuchaczom wiedzieć, że jest to wieś szczególna: społeczność praktyków i melomanów biegle poruszających się w religijnej i świeckiej muzyce własnego etnosu. Śpiewaczkom towarzyszyć będzie kurator muzyczny Festiwalu Ars Moriendi Adam Strug, który okrasi całość opowieścią, oraz północno mazowieckimi odpowiednikami pieśni śpiewanych przez panie

Wstęp na koncerty, performance, spotkanie autorskie - wolny

Patronat honorowy starosta radomski Waldemar Trelka

Współorganizatorzy wydarzenia: Gmina Jedlińsk, parafia p.w. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Lisowie, Zespół Szkolno-Przedszkolny w Jedlińsku, Gminna Biblioteka Publiczna w Jedlińsku.