Niezwykły skarb znaleziono w Darominie koło Sandomierza. To złota gocka zawieszka

W trakcie poszukiwań zabytków prowadzonych w roku 2023 na terenie wsi Daromin przez Nadwiślańską Grupę Poszukiwawczą Stowarzyszenia „Szansa” znalezionych zostało między innymi kilka przedmiotów z późnego okresu rzymskiego i początków okresu wędrówek ludów (IV – V w. n.e.. To srebrne monety i wykonane z brązu zapinki (tzw. fibule).

Zobacz także:

Bezsprzecznie najciekawszym z tego okresu odkrytym w Darominie jest wykonana ze złota niewielka zawieszka składająca się romboidalnego kształtu blaszki z otworkiem i zaczepu ze skręconego cienkiego drutu, stanowiąca zapewne element naszyjnika lub kolii.

Zawieszki takie, przede wszystkim srebrne, znane są z Ukrainy, Mołdawii i Rumunii, z obszarów zajmowanych przez ludność kultur czerniachowskiej i Sântana de Mureș, identyfikowanych z germańskimi Gotami, którzy wywędrowali ze Skandynawii i w III w. zajęli tereny na północ od wybrzeży Morza Czarnego (ludność kultury Sântana de Mureș przede wszystkim z zachodnim odłamem Gotów – Wizygotami).

Na ziemiach polskich identyczne zawieszki - 7 egzemplarzy, wykonane jednak ze srebra, odkryto jedynie w tzw. Jaskini Wisielców w miejscowości Kroczyce koło Zawiercia, na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Zawieszki z Jaskini Wisielców interpretowane są jako ślad pobytu jakiejś grupy Gotów, która schroniła się na terenach na północ od Karpat po klęsce zadanej im w 375 roku przez przybyłych z Azji koczowniczych Hunów, która to klęska zapoczątkowała tzw. Wielką Wędrówkę Ludów.

Złota zawieszka z Daromina jest bezsprzecznie zabytkiem o charakterze wyjątkowym. Nie jest jednak pierwszym znanym z okolic Sandomierza, który możemy wiązać z Gotami. Prawie 20 lat temu na terenie Zawichostu, w pobliżu dawnej przeprawy przez Wisłę znaleziono srebrną zawieszkę w kształcie stylizowanego topora, datowaną na schyłek okresu rzymskiego bądź początek okresu wędrówek ludów, zawieszka ta znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Zamkowego w Sandomierzu. Podobne zawieszki, łączone z kręgiem kultur gockich znane są z różnych części Europy, przede wszystkim z terenów naddunajskich, gdzie czasowo pod koniec IV w. osiedlili się uciekający przed Hunami Wizygoci - Goci zachodni.

Oba opisane znaleziska wskazują na możliwość pobytu w okolicach Sandomierza na przełomie IV i V w. jakiejś, zapewne niewielkiej grupy Gotów, która znalazła tu schronienie w czasie Wielkiej Wędrówki Ludów.

Znaleziona w Darominie zawieszka jest obecnie naukowo opracowywana w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, po czym, zapewne w początkach 2024 roku trafi do zbiorów Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.